Moslimvrouwen worden op de Nederlandse arbeidsmarkt gediscrimineerd, blijkt uit nieuw wetenschappelijk onderzoek. ‘De aanpak van moslimdiscriminatie moet steviger op de agenda komen te staan.’

Vrouwen met een hoofddoek – kortom, moslimvrouwen – worden tijdens het solliciteren gediscrimineerd vanwege hun uiterlijke zichtbaarheid als islamitisch gelovige. De samenleving ziet hen al snel als zeer religieus, met een conservatieve moraal, en reageert daar negatief op.

Dit blijkt uit recent onderzoek door drie wetenschappers. Een van hen is de Italiaanse socioloog Valentina Di Stasio, universitair hoofddocent aan de Universiteit Utrecht. De hoofdvraag van de onderzoekers was of moslimvrouwen met en zonder hoofddoek discriminatie ondervinden tijdens het solliciteren, ten opzichte van de niet-islamitische meerderheid. Ze vergelijken daarbij Nederland, Duitsland en Spanje.

Wat blijkt: in Nederland worden niet-islamitische vrouwen in 70 procent van de gevallen uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. Bij moslimvrouwen zonder hoofddoek is dit 49 procent en bij vrouwen mét hoofddoek 35 procent. De onderzoekers constateren dat de discriminatie nog sterker het geval is bij banen waarin je contact hebt met klanten: 18 procent van de moslimvrouwen met hoofddoek mocht op gesprek komen, tegenover 65 procent van de niet-islamitische vrouwen.‘achterlijk’

De onderzoekers hadden niet verwacht dat de discriminatie in Nederland zo heftig zou zijn, omdat dit land van oudsher veel vrijheid biedt aan (religieuze) minderheden. Blijkbaar is dit beeld achterhaald, concluderen ze. Ze verwijzen naar de negatieve wending die het integratiedebat de laatste twintig jaar heeft genomen. Moslims zijn in dat debat neergezet als ‘onvermijdelijk traditioneel en achterlijk, vooral als het gaat om genderongelijkheid en seksuele onderdrukking’.

Religie is een ‘beschermde’ categorie, vertelt Di Stasio. Daarom mag je moslimvrouwen bij het solliciteren niet benadelen. ‘Werknemers denken wellicht dat gesluierde moslimvrouwen conservatiever zijn, of zelfs minder dienstbaar aan klanten.’ Maar dan projecteren ze een aanname over álle moslima’s met hoofddoek op een individuele sollicitant. ‘En dat is discriminatie.’

Di Stasio stelt dat moslimvrouwen veel sterker discriminatie ondervinden dan, bijvoorbeeld, christelijke vrouwen. Vergelijken is echter lastig, want christelijke vrouwen zijn, op kloosterlingen na, niet aan hun kleding als zodanig zichtbaar. Di Stasio verwijst in reactie op vragen van deze krant naar ander wetenschappelijk onderzoek, waaruit telkens weer blijkt dat moslims sterker worden gediscrimineerd dan christenen – als die laatsten al discriminatie ervaren. ‘Bedrijven die een neutraal uiterlijk eisen, hanteren die eis bij moslims strenger dan bij niet-moslims en dat is discriminatie’, licht ze toe.arbeidsmarkt

‘Dit onderzoek onderstreept duidelijk dat er bij de werving sprake is van forse discriminatie van moslima’s op de arbeidsmarkt’, reageert Ewoud Butter. Hij doet onderzoek naar discriminatie in Nederland.

Er is volgens hem nog relatief weinig onderzoek gedaan naar discriminatie van moslims op de arbeidsmarkt. De Vierde Monitor Moslimdiscriminatie, waaraan Butter zelf meewerkte, keek hier wel naar, maar dit onderzoek was verkennend van aard.

Daarom voegt dit nieuwe onderzoek volgens hem veel toe: ‘Dit grondige onderzoek omvatte grootschalige praktijktesten waardoor het duidelijk wordt in hoeverre werkgevers bij de selectie van sollicitanten groepskenmerken als religieuze achtergrond laten meewegen.’

Butter plaatst nog wel een kanttekening: ‘Het is jammer dat niet is gekeken naar mannelijke moslims. Ook zij ervaren discriminatie. En er meer onderzoek nodig naar discriminatie van moslims op de werkvloer.’polarisatie

Moslimdiscriminatie mag nog wel wat ‘steviger’ op de agenda van de samenleving komen te staan, vindt Butter. En daarvoor is ook zelfreflectie nodig: ‘De gepolariseerde wijze waarop we de afgelopen decennia in Nederland het publieke en politieke debat over integratie en de islam hebben gevoerd, heeft zijn weerslag op de wijze waarop naar moslims gekeken wordt.’

‘Ongenuanceerde negatieve beeldvorming maakt het moeilijker mensen als individu te beoordelen en bevordert wantrouwen, ook op institutioneel niveau. Individuele moslims worden vooral als bedreiging gezien. Er is nog te weinig oog voor moslims als potentieel slachtoffer van discriminatie en uitsluiting. Politici, leidinggevenden, bekende Nederlanders enzovoorts zijn belangrijk om normen te stellen en duidelijk te maken dat geen enkele vorm van discriminatie acceptabel is.’

De overheid en samenleving kunnen volgens Butter ook instrumenten gebruiken waarvan bekend is dat die helpen in de strijd tegen discriminatie, zoals ‘het bevorderen van empathie, dialoog en debat, diversiteit, inclusiviteit, het bevorderen van een veilige werkomgeving voor iedereen en het verhogen van de bereidheid om discriminatie te melden’. 

Bron: Van Mulligen, R. (2022, 11 augustus). ‘Polarisatie leidt tot discriminatie van moslimvrouwen bij het solliciteren’. Nederlands Dagblad. Geraadpleegd op 28 augustus 2022, van https://www.nd.nl/geloof/geloof/1136910/polarisatie-leidt-tot-discriminatie-van-moslimvrouwen-bij-het-s